Blog

Terug naar overzicht

Het nieuwe overtuigen: hoe gedrag duurzaam beïnvloeden

Hoe goed herken jij jezelf in het volgende? Dat je nalaat iets te doen, ook al weet je dat het veel beter zou zijn het niet uit te stellen. De rookmelders ophangen bijvoorbeeld, stoppen met roken, de bandenspanning checken eer je op reis vertrekt, je lederen bank of schoenen behandelen met een beschermende crème, jaarlijks de schoorsteen laten vegen, meer gaan bewegen enz. Effectieve en blijvende gedragsverandering is iets waar we allemaal tegenaan lopen.
Bijzonder frustrerend ook wanneer je als preventieadviseur alles uit de kast haalt om in een onderneming een echte veiligheidscultuur te installeren. Iedereen is mee en knikt, maar de switch naar ander gedrag blijft uit. Lees in deze blog welke technieken je kans op succesvolle gedragswijzigingen aanzienlijk kunnen vergroten.
Het warme water uitvinden?
We pretenderen zeker niet dat te willen of kunnen. Over gedragsverandering schreven psychologen al bibliotheken vol. De meesten onder ons hebben echter geen tijd om die waardevolle materie te doorploegen en zijn op zoek naar duidelijke handvaten voor hun klant of hun eigen werknemers. Wij willen jou er graag enkele aanreiken die werken. Hoe we dat zeker weten? We passen ze zelf ook toe.

De kloof tussen attitude en gedrag
Lange tijd dachten experten dat mensen wijze beslissingen namen op een rationele en stapsgewijze manier: aandacht – interesse – beslissing – actie. Je trekt hun aandacht, je overtuigt hen met argumenten die zij overwegen en aannemen en dan brengen ze hun nieuwe overtuiging in praktijk.

Naarmate mensen echter meer voor zichzelf mochten en gingen denken, groeide ook het verschijnsel dat we best kunnen omschrijven als “ik zou het moeten doen, maar ik doe het niet.” Of dat nu gezonder gaan eten betreft, de dagelijkse pre-check van de heftruck, de halfjaarlijkse tandartscontrole vastleggen, geregeld je wachtwoorden veranderen of je zonder uitzondering zekeren bij werken op hoogte – er is een enorme kloof tussen intentie en actie. Mensen zeggen dat ze iets willen en zelfs gaan doen en doen het uiteindelijk toch niet. Hieraan werden talloze studie gewijd in de ’80 en ’90. Andere studies wezen daarnaast uit dat mensen bij lange na niet zo rationeel handelen als men altijd aannam.



RED-MEAT_GettyImages-1155949505-1024x683.jpg

heftruck.jpg

Waarvoor wijzigen we wél ons gedrag?
Uit al die inzichten ontstonden uiteraard ook nieuwe methodes om menselijk gedrag beter te sturen in de gewenste richting. Ze vertrekken zowat allemaal uit heuristieken of principes die ervoor zorgen dat mensen denken of handelen zoals hun hun influencer denkt of handelt. Hieraan leverde Robert Cialdini met zijn Zes principes om te overtuigen (2001) een ondertussen wereldberoemde bijdrage. Samengevat vertelt zijn werk over zgn. psychologische reflexen en de 6 stimuli waarop we min of meer automatisch reageren:
- wederkerigheid: “Als jij mij iets geeft, voel ik de drang om iets terug te geven.”
- inzet en consistentie: “Als ik A zeg, wil ik ook B kunnen zeggen.”
- sociale kracht: “Als anderen het ook doen, zal het wel oké zijn.”
- autoriteit: “Ik geloof en volg mensen met gezag.”
- schaarste: “Iets waarvan er minder is, wil ik hebben.”
- leuk vinden: “Als ik jou leuk vind, wil ik wel naar je luisteren.”
Wellicht ken je uit je eigen ervaring situaties waarin een of meerdere van deze principes een rol speelden.

Nieuw gedrag aansturen
Gedrag beïnvloeden gaat in veel gevallen over het beïnvloeden van gedrag dat al in aanleg aanwezig is, maar een meer gewenste kant uit moet. Als iemand bijvoorbeeld op de trein een flesje water heeft leeggedronken, is hij al van plan dat flesje weg te gooien. Je moet hem dan alleen zover zien te krijgen dat hij dat ook in een vuilnisbak doet.
Het wordt natuurlijk een stuk uitdagender als het over het installeren van nieuw gedrag gaat, iets wat preventieadviseurs en bedrijfsleiders vaak moeten doen.
In dit geval schakel je terug naar overtuigen, maar dit keer ligt de nadruk op de fase waarin mensen daadwerkelijk tot actie overgaan. Twee recente technieken blijken hierin het meest effectief: enerzijds uitvoering plannen en anderzijds zelfovertuiging.

In de praktijk

Bij het toepassen van Implementation Intentions probeer je het gewenste gedrag te linken aan een concrete situatie in de toekomst. Zeg dus niet: “Probeer dit eens.” Kies voor het duidelijkere “Wanneer X gebeurt, doe ik Y.” Dus niet “Barbecue op een veilige manier” maar “Wanneer ik de barbecue aansteek, vraag ik iemand anders om een emmer met water klaar te zetten.” Dat kan een klein verschil lijken omdat het nog steeds om een algemeen doel (preventie) gaat, maar hier plan je de uitvoering al. De stap tot daadwerkelijke gedragsverandering verkleint hiermee aanzienlijk. Nog een voorbeeld: als je het doel hebt om te gaan sporten, kan je dat doel jarenlang nastreven. Wanneer je de uitvoering plant – bv. elke dinsdag en donderdag na het werk, ga ik een uur fitnessen – maak je een soort afspraak met jezelf en moet je de bewuste keuze en het zoeken naar een vrij moment in je toch al volle leven niet meer doormaken.
“Elke ochtend controleer ik mijn heftruck voor ik erop stap” is haalbaarder dan “Denk aan je pre-check!” Je moet het nu alleen nog uitvoeren. Daarnaast gaat ons brein al snel de link leggen tussen “ochtend” en “eerst de heftruck even controleren”.

Die andere veelbelovende methode is Self-Persuasion en eigenlijk heel eenvoudig toe te passen en wel hierom: mensen geven hierbij zelf de redenen om iets (niet ) te doen.
Waarom zelfovertuiging werkt? Hiermee smoor je verzet in de kiem. Wanneer we iets zelf verzinnen, hebben we immers veel minder last van onze kritische instelling. Een “ja, maar…”-discussie voeren we met derden die ons iets opleggen en niet met onszelf.
Daarnaast willen we allemaal consequent overkomen. Als we voor onszelf meerdere redenen aangehaald hebben om te stoppen met roken, voelt het nadien als falen wanneer we ze naast ons neerleggen.
Zelfovertuiging dus in plaats van een “betweter” die ons de les spelt. Bij Seekurico merken we het effect hiervan. Geen redenen opsommen dus waarom een arbeidsveilige aanpak beter zou zijn, maar vragen: “Waarom is de veilige approach voor jou beter?” 

PM2.png

Wat zeker werkt en wat zeker niet
De combinatie van deze twee technieken pakt zowel restjes verzet als uitstelgedrag aan.
Door zelfovertuiging te combineren met het concretiseren van het nieuwe gedrag, verhoog je bovendien de intrinsieke motivatie. “Je zei zonet dat je het belangrijk vindt in het vervolg zo en zo te werken om die en die reden. We kunnen misschien ineens eens kijken wanneer je ermee begint en wat je hiervoor nog nodig hebt?”
Bonus hierbij: mensen zijn zelfs meer geneigd het nieuwe gedrag te herhalen in situaties die je niet met hen had doorgenomen. Dit is wat je wil bereiken wanneer je werkt naar een verhoogd veiligheidsbewustzijn of een gedragen veiligheidscultuur!
Wat zeker werkt, is wat Seekurico alle dagen toepast: mensen au sérieux nemen, hen zélf met oplossingen laten komen en dan die eigen initiatieven concretiseren en opvolgen.

Dit zegt meteen wat we proberen te vermijden: enkel op gevaren wijzen of angst oproepen. Omdat het niet werkt, ook al ligt het voor de hand… Dat is simpele psychologie. Alles wat ons een slecht gevoel geeft, willen we zo snel mogelijk vergeten. We verzetten ons met drogredenen als “het is niet zo erg als ze nu zeggen” of “hier gaat dat niet voorvallen”.
Het enige moment dat de “fear appeal” nog kan aanslaan, is wanneer mensen ook meteen het veiligere alternatief als hulp om het negatieve gevoel uit hun systeem te krijgen. Horen dat de veiligheidspal bij machineonderhoud altijd gebruiken je 100% van de tijd beschermt werkt qua gedragsverandering een stuk beter dan “je wil toch niet geklemd geraken?”

gamer-shows-middle-finger-gesture_72464-1330.jpg

Veiligheidsbril opzetten
Zelf als het over iets relatief simpels gaat als het consequent dragen van veiligheidsbrillen of snijbestendige handschoenen, lopen veel ondernemingen vast. Soms lijkt die gewenste verandering van mindset en dus gedrag echt nog heel ver weg.
Zeker in die situaties kan de frisse blik en benadering van een buitenstaander die door zijn eigen “veiligheidsbril” naar jouw onderneming kijkt op korte tijd veel doen veranderen. Bij Seekurico vind je de experts die al de meest stugge ploegen in beweging hebben gekregen.
Via het contactformulier hieronder leg je snel en vrijblijvend contact met ons. Sleur niet langer aan die kar, maar krijg ze met ons in beweging…

Seekurico BV

Rode Kruisstraat 49
3540 Herk-de-Stad (B)

info@seekurico.be
Tel. +32 (0)474 37 94 63

BTW BE 0683.484.566

Let’s meet!